Het dictatorvirus
Slecht voorbeeld doet slecht volgen
Wie een dictator wil begrijpen moet zijn rolmodellen bestuderen. Leiderschapsexpert Frank Schaper bracht de rolmodellen van tientallen dictators in kaart. Hij ontdekte hoe hun leiderschapsstijl zich al eeuwenlang voortplant als een hardnekkig virus. Napoleons veroveringen waren geïnspireerd door Alexander de Grote en Julius Caesar. Saddam Hoessein imiteerde Jozef Stalin. In dit rijk geïllustreerde boek belicht Schaper wat leiders als Pinochet, Videla, Qadhafi, al-Assad, Bokassa, Castro en Kim Il-sung met elkaar gemeen hebben. Het Dictatorvirus geeft een kijkje in de duistere ziel van menig dictator. Wat drijft Vladimir Poetin? Welke rolmodellen inspireerden hem bij zijn geheime invasie in Oekraïne? Waar kwam Hitlers grootheidswaan vandaan? Wie waren zijn inspiratiebronnen voor zijn jodenhaat en volkerenmoord? De hedendaagse 'democratische dictator' verbergt zijn ware aard onder een democratisch vernislaagje. Deze mutatie van het dictatorvirus zien we bij Poetin, Mugabe, Berlusconi, Erdogan en al-Sisi. De geschiedenis herhaalt zich niet, wij herhalen de geschiedenis. Maar dan net even anders.
Een fantastisch intrigerend en schitterend uitgevoerd boek! Frank Schaper neemt ons mee op een fascinerende reis door de tijd en laat ons zien hoe dictators over de hele wereld gebruik maakten – en maken – van voorbeelden die als rolmodel dienden. Het boek is heel rijkelijk gevuld met afbeeldingen, kaarten en foto’s. De schematisch weergegeven evolutielijnen van het dictatorvirus laten zien welke beïnvloedingen Schaper heeft vastgesteld. Dictators zijn daarmee in de eerste plaats volgers van andere leiders. Ze leren uit de geschiedenis welke beïnvloedingsmethodes ze in hun autoritaire leiderschap in moeten zetten: rolmodellen, dwang, controle over informatie, belonen en straffen. Schaper heeft ook oog voor omstandigheden die het mogelijk maken dat regeringsleiders zich ontwikkelen tot dictator. Naast de ‘traditionele’ dictators introduceert Schaper twee nieuwe categorieën als mutaties van het virus, de democratische dictator en het pausschap. In zestien hoofdstukken beschrijft hij hoe historische en hedendaagse dictators voldoen aan tien door hem gevonden universele kenmerken. Ook beschrijft hij vijftien uitingsvormen die vaak voorkomen en waar dictators zich graag van bedienen om hun eigen positie zo lang mogelijk veilig te stellen.
‘Het dictator virus’ is gebaseerd op zeer degelijk bronnenonderzoek en Schaper vermeldt zijn bronnen ook veelvuldig. Hij gebruikt veel voorkanten van boeken en tijdschriften van de geciteerden als illustratie. Mede daardoor boeit het boek op iedere pagina. En hoewel ik graag onderschriften bij de afbeeldingen had willen lezen, refereert Schaper in de tekst aan praktisch alle illustraties. Ik hoop vurig dat deze ‘ingenieur in de psychologie’ een vervolg schrijft, en dan over dictators in het bedrijfsleven. Want ook daar zijn veel mutaties van het virus dat nog volop slechte volgers van slechte voorbeelden creëert!
Willem de Vries, ICT-architect en serieel ondernemer
_w173_h400.jpg)