Cirkelen rond Kolb
Begeleiden van leerprocessen
Jeroen Hendriksen gaat in op de verschillende invalshoeken die Kolb geïnspireerd hebben tot zijn belangrijke publicatie Experiential Learning. De fascinatie van de auteur voor ervaringsleren was daarbij het uitgangspunt. Befaamde onderzoekers als Dewey, Lewin, Piaget, maar ook de humanistische psychologie met Maslow, Rogers en Perls en de pedagogiek van Paolo Freire zijn inspiratiebronnen voor Kolb. In Cirkelen rond Kolb worden ze in hun samenhang uitgewerkt en aangevuld met veel nieuwe inspirerende werkvormen en oefeningen.
Jeroen Hendriksen besteedt ook aandacht aan de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van leren en legt een link tussen ervaringsleren toen en organisatieleren nu. Cirkelen rond Kolb is leerboek en oefenboek tegelijk. Spelenderwijs wordt de lezer meegenomen in de boeiende wereld van het ervaringsleren. Theoretische impulsen en oefeningen wisselen elkaar af. Zo ontstaat een rijk palet aan mogelijkheden voor manager, trainer, opleider, consultant, personal coach en docent om zelf vorm te geven aan nieuwe leerimpulsen.
U vindt in dit boek: de originele leerstijlentest van Kolb, reflectieoefeningen, didactische suggesties, teamdiagnose-instrumenten, oefeningen voor doeners, bezinners, dromers en beslissers.
Theoriegedeelte
1. Leren als transformatie van ervaring
1.1 De leercyclus van Kolb
1.2 De wortels van ervaringsleren
1.3 Het oplossen van problemen
1.4 Overzicht van leerkenmerken
1.5 Het ontwikkelingsmodel van Kolb
1.6 En nu dan eindelijk...de leerstijlentest
1.7 Verwerking testuitslag
1.8 Reflectie op de testuitslag
1.9 Beroepsgroepen en leerstijlen
Intermezzo
2. Leren reflecteren binnen organisaties
2.1 Inleiding
2.2 Oud en nieuw leren
2.3 EVA: ervaringen, vaardigheden en attituden
2.4 Intermezzo
2.5 Reflectie als motor voor het leren
2.6 Single-loop en double-loop leren
2.7 Afronding en nieuwe formule
Praktijkgedeelte
3. Praktijk
Oefeningen voor doeners
3.1 Kennismakingsoefening
3.2 Creatief met Kolb: kwartetten
3.3 Maak je eigen test
3.4 De lerende organisatie als metafoor
Oefeningen voor bezinners
3.6 Beschrijf je eigen leergeschiedenis
3.7 Leren van verhalen
3.8 Reflectieverslag
3.9 Reflectie als bewustwordingsproces
3.10 Intervisie: de zevenstappenmethode
3.11 Personal coaching en leerstijlen
Oefeningen voor denkers
3.12 Leerstijlen en leeractiviteiten
3.13 Didactische suggesties voor het ontwerpen
3.14 Oefening in teamdiagnose
3.15 Weerstanden
3.16 Analyseoefening
Oefeningen voor beslissers
3.17 Beslissingen en effectiviteit
3.18 Actieplan maken
3.19 Evaluatieoefening
3.20 Een training ontwerpen
In ‘Cirkelen rond Kolb’ neemt Jeroen Hendriksen de lezer mee in de opvattingen van de leerpsycholoog en pedagoog Kolb. Deze vermaarde wetenschapper heeft de ‘leerstijlen van Kolb’ ontwikkeld. Maar wat weten we daar eigenlijk van? Hendriksen ruimt een aantal misverstanden over het werk van Kolb uit de weg en laat vooral zien wat diens werk voor betekenis kan hebben voor het leren in organisaties.
Jeroen Hendriksen laat in ‘Cirkelen rond Kolb’ zien hoe de leercyclus van leerpsycholoog en pedagoog Kolb in elkaar zit. De verdienste van Kolb is geweest dat hij het onderwerp ‘leerstijlen’ op de kaart heeft gezet, waarbij het hem er vooral om ging dat de zogenaamde ‘leercyclus’ volledig doorlopen werd. Wie is er niet lastig gevallen met de vraag van een opleider om de kenmerken van je leerstijl in kaart te brengen, met de bijbehorende valkuilen? Die vier leerstijlen zijn bekende begrippen geworden: de doener, de dromer, de denker en de beslisser. Maar dan grijpt Hendriksen in: hij merkt op dat Kolb het nergens in zijn werk heeft over ‘de dromer’. Dat is een opmerkelijke constatering, want veel leerstijltesten - onder andere op het internet - spreken wel degelijk van ‘dromer’. Hendriksen heeft het standaardwerk van Kolb ‘Experiential Learning’ klaarblijkelijk grondig bestudeerd.
Het aantrekkelijke van ‘Cirkelen rond Kolb’ vind ik de opbouw van het boek. In het eerste hoofdstuk neemt Hendriksen de lezer mee in de totstandkoming van de leeropvattingen van Kolb. Hij illustreert dat Kolbs leercyclus geïnspireerd is door mensen als Piaget, Dewey, Lewin en Jung. In hetzelfde hoofdstuk wordt de lezer ‘getrakteerd’ op de leerstijlentest. Blijkbaar met een stevige knipoog van de auteur, want hij presenteert het als de essentie van het boek terwijl hij natuurlijk wel beter weet. In het tweede hoofdstuk laat Hendriksen zien wat de betekenis van het werk van Kolb kan zijn voor het leren in organisaties. Bekende begrippen als ‘single and double loop learning’, die afkomstig zijn uit de wereld van de ‘lerende organisatie’, worden hier vervolgens mee verbonden. Hendriksen doet dat op een eenvoudige maar doeltreffende wijze.
In het laatste hoofdstuk krijgt de lezer niet alleen de vier leerstijlen uitgelegd, hij krijgt tevens verschillende handelswijzen aangereikt om de leercyclus ‘rond’ te krijgen.
De leercyclus van Kolb is een interessante methode, hoewel die niet geheel onomstreden is. Het is goed dat Hendriksen dat ook vermeldt en zijn lezer ervan op de hoogte stelt dat wetenschappers het werk van Kolb ‘niet onderbouwd’ vinden. Het heeft de auteur er niet van weerhouden om een alleraardigst boekje met veel interessante wetenswaardigheden te schrijven.
Deze recensie is geschreven door Peter de Roode.
_w173_h400.png)
