Spookcijfers
Over misleidende cijfers en hoe je ze herkent
Wist je dat 70 procent van alle fusies mislukt? Natuurlijk wist je dat, want je leest het al tien jaar in elk managementboek dat je openslaat. Maar waar komt dat cijfer vandaan? Is het representatief voor de lage landen? Bij welke bedrijven werd het onderzoek gedaan en hoeveel bedrijven waren het? Geen idee. Het cijfer was misschien ooit juist, maar inmiddels is er geen enkele basis meer voor te vinden. Maar die 70 procent zit in ons hoofd: het is een spookcijfer.
Nierop en Wielaard laten je aan de hand van talloze, soms zeer vermakelijke voorbeelden zien hoe je slordig cijferwerk kunt herkennen en toetsen. Ze beschrijven en verklaren het ontstaan van deze spookcijfers: blind geciteerd, soms slecht onderzocht, niet representatief of verkeerd geconcludeerd uit een moeilijk wetenschappelijk onderzoek.
Zo zijn er talloze redenen en mechanismen waardoor slecht becijferde conclusies toch kunnen leiden tot rotsvaste overtuigingen. Dat kan gevaarlijk zijn, vooral als die overtuigingen de basis vormen voor politiek beleid of strategische beslissingen.
Dit boek helpt je (politieke of wetenschappelijke) berichtgeving goed te interpreteren – waardoor je de wereld een beetje beter doorziet.
Alcoholisch gecijfer 8
Inleiding: waarom dit boek er moest komen 9
1. CIJFERS EN MENSEN, EEN ONGELUKKIG HUWELIJK 12
Hoe gaat het mis bij de bron? 15
Hoe gaat het mis bij de intermediair? 26
Hoe gaat het mis bij de ontvanger? 32
Factcheckers en burgers 38
DIT LAND KAN 80 MILJARD EURO BETER
1. Gebruik e-mail slimmer 42
2. Stop de marktwerking in de zorg 45
2. STATISTIEK: MARTEL DE CIJFERS TOT ZE BEKENNEN 48
De gebruikte data deugen niet 51
De rekenmethode wordt naar wens geboetseerd 59
De resultaten worden ‘handig’ gepresenteerd of geselecteerd 65
Schijnverbanden 70
DIT LAND KAN 80 MILJARD EURO BETER
3. Investeer in nieuwe vergadertafels 78
4. Maak een einde aan cyberfraude 81
5. Geef vrouwen meer kansen 84
3. HOE SPROOKJES MEER KAPOTMAKEN DAN U LIEF IS 87
De cijferindustrie groeit tegen de klippen op 89
We varen steeds meer blind op cijfers 91
We gaan van feiten naar sentiment 98
Serieus gevaar 101
DIT LAND KAN 80 MILJARD EURO BETER
6. Stop met (top)sport 102
7. Leg de kopieerdrift aan banden 105
4. WAT KAN DE AANBIEDER DOEN? 108
De 5 w’s 112
Bijsluiter 114
Nog wat checks 116
DIT LAND KAN 80 MILJARD EURO BETER
8. Investeer in vergroening 119
9. Leg het land droog 123
10. Verbied melk 126
5. WAT KUNNEN SOCAILE-MEDIAPLATFORMS DOEN? 129
Wapen 1: het miljoen-ogenprincipe – lezersbrieven 2.0 134
Wapen 2: stimuleren van nieuwsgierigheid –
krantenkaternen 2.0 135
Mediabedrijf 137
DIT LAND KAN 80 MILJARD EURO BETER
11. Ga belasting innen 139
12. Stel Duitse les verplicht 141
13. Gebruik het vastgoed slimmer 143
6. WAT KAN DE CONSUMENT DOEN? 145
1. Gebruik verstand én gevoel 147
2. Hanteer de vijf w’s 149
3. En gebruik nummer zes: hoe? 150
4. Negeer imponeergedrag 152
5. Wantrouw exactheid 156
6. Context: houd het perspectief in de gaten 160
7. Wees niet bang dom te lijken 161
8. Wees nieuwsgierig 162
Epiloog: en nu? 164
Noten 169
