Negativiteit mania
De waan van het negativiteisdenken
Onze samenleving is doordrenkt van negativisme: de media brengen vooral slecht nieuws, het onderwijssysteem is gericht op het vermijden van onvoldoendes en werknemers krijgen vooral te horen wat ze niet goed doen. Het gevolg: een epidemie van burn-out, depressiviteit en intolerantie. Negativiteitsdenken heeft grote gevolgen voor onze samenleving. Het creëert politieke onrust en zorgt voor een afname in solidariteit, creativiteit en welzijn.
Hoe zijn we in deze negativiteitswaan terecht gekomen? Want objectief gezien leven we in de meest veilige en welvarende periode in de menselijke geschiedenis. Hoe kan het dat we massaal verblind zijn? De oorzaak moet gezocht worden in de beperkingen van het menselijke denken. Mensen hebben van nature een alarmerend brein dat neigt naar kortetermijndenken, zelfoverschatting en met een gevoelige antenne voor gevaar. Historisch gezien was dit belangrijk om te overleven, maar in de moderne tijd zit dit ons steeds meer in de weg. Zeker nu de technologie voortraast en de consequenties van onze denkfouten steeds groter worden.
Rijn Vogelaar ging op zoek naar aanknopingspunten om het tij te keren. Die vond hij in de hersenwetenschappen, in psychologisch onderzoek en bij innovatieve bewegingen binnen de journalistiek, het onderwijs en het bedrijfsleven. Zij laten zien dat het anders kan en wijzen de weg naar een meer constructieve samenleving. Iets waar we allemaal een bijdrage aan kunnen leveren.
'We must concentrate not merely on the negative expulsion of war but the positive affirmation of peace.' - Martin Luther King, Jr.
Voorwoord: Mania, godin van de wanen
1. Inleiding: een waan van negativiteit
1.1 Ontnuchtering
1.2 Sprookje of werkelijkheid?
1.3 Een verbluffend orgaan
1.4 Een constructieve samenleving
2. Het alarmerende brein
2.1 Een gewelddadige geschiedenis
2.2 Is de mens een monster of een sociaal wezen?
2.3 Positieve grondhouding en een alarmerend brein
2.4 Onszelf zien door de ogen van een ander
2.5 Empathie nader bekeken
2.6 In vogelvlucht
3. Het menselijke denken: twee stuurmannen
3.1 Een briljante geest met beperkingen
3.2 Twee stuurmannen
3.3 Valkuilen van ons denken
3.4 De invloed van onze denkfouten op het dagelijkse leven
3.5 Denkfouten vermijden
3.6 In vogelvlucht
4. Technologie: een vloek of een zegen?
4.1 De interactie tussen brein en technologie
4.2 Internet en het menselijk potentieel
4.3 De invloed van informatietechnologie op onze denkfouten
4.4 En de technologie raast voort … wat kunnen we doen?
4.5 In vogelvlucht
5. Journalistiek: de depressieve waakhond
5.1 De vierde macht
5.2 Denkfouten in de journalistiek
5.3 Wereldbeeld versus de feiten
5.4 Politieke consequenties: de angst regeert
5.5 Constructieve journalistiek
5.6 In vogelvlucht
6. Overheid: afgerekend op misstanden en rampen
6.1 Vals alarm
6.2 Weinig vertrouwen
6.3 Negativiteit en kortetermijnfixatie in de politiek
6.4 Gevaren van groepsdenken
6.5 Valkuilen bestrijden
6.6 In vogelvlucht
7. Bedrijfsleven: fabrieken vol negatieve mechanismen
7.1 Leven aan de lopende band
7.2 Welvaart, vrede en bedrijvigheid
7.3 De vrije markt als aanjager van de korte termijn
7.4 Negatieve mechanismen en groepsdenken
7.5 Valkuilen bestrijden in grote bedrijven
7.6 In vogelvlucht
8. Onderwijs: in de ban van de onvoldoende
8.1 Hoe we verschillen van wolven
8.2 Onderwijs voor iedereen
8.3 Het alarmerende brein in het onderwijs
8.4 Een andere benadering
8.5 In vogelvlucht
9. Tot slot: naar een constructieve samenleving
- Bewustwording
- Balans in informatie
- Tijd voor reflectie
- Begrip voor elkaar
- Elke stap telt
Epiloog
Mijn dank gaat uit naar…
Over de auteur
Noten
Gerelateerde uitgaven
Handboek werkgeluk
Psychologische veiligheid
