Oplossingsgericht werken met mensen met een verstandelijke handicap
Hoe professionaliseren wij de bejegening van onze cliënten?
Hoe professionaliseren wij de bejegening van onze cliënten? Dat was de vraag van een grote instelling voor verstandelijk gehandicapten. Gekozen werd voor een oplossingsgerichte benadering, waarbij de cliënt wordt gezien als expert van zijn eigen leven: niemand weet immers beter welk leven je wilt leven dan jij zelf!
Bij oplossingsgerichte bejegening wordt de cliënt geholpen wensen te realiseren en doelen te behalen. De begeleiders spelen een centrale rol bij het vinden van passende oplossingen. Anders gezegd, de kwaliteiten van de cliënt worden optimaal ingezet. Deze manier van bejegenen is geschikt voor iedereen, ongeacht de beperking en soms beperkte verbale kwaliteiten.
Dit boek biedt begeleiders naast veel praktijkvoorbeelden ook concrete suggesties voor een respectvolle bejegening van cliënten en/of verwanten in de vorm van sleutels. Deze sleutels staan voor manieren om toegang te krijgen tot de cliënt, ook in lastige situaties.
Oplossingsgericht werken met mensen met een verstandelijke handicap is een boek voor iedereen in de zorg die geïnteresseerd is in verbetering van de bejegening van cliënten en is in het bijzonder gericht op het werk van de begeleiders.
Voorwoord
1 Inleiding
2 Oplossingsgerichte bejegening
2.1 Bejegening
2.2 De oorsprong van oplossingsgericht werken
2.3 Een probleem is het verschil tussen een feitelijke situatie en een gewenste situatie
2.4 Kenmerken van oplossingsgerichte bejegening
2.5 De ander als expert van zijn eigen leven
3 De ontwikkeling van de samenwerkingsrelatie
3.1 Drie soorten samenwerkingsrelaties
3.2 Omgaan met weerstand
3.3 Een oplosbaar probleem of een beperking?
4 De cliënt in zijn kracht zetten
4.1 Complimenten maken
4.2 Het probleemgedrag externaliseren
4.3 Het waarnemingsvermogen vergroten
4.4 Het zelfbeeld versterken
4.5 Een routekaart maken
4.6 Naar uitzonderingen zoeken en oplossingen construeren
4.7 Van klacht naar wens
4.8 De wondervraag
4.9 Werken met schalen
5 Oplossingsgericht werken met een groep
5.1 Met meerdere partijen werken
5.2 Interactie tussen de groepsleden
5.3 Werken aan de sfeer in een groep cliënten 8
5.4 Een lastige groep cliënten
5.5 Pesten: een aanpak zonder beschuldigingen
6 Bijlagen
Sleutel tot succes
Bij een oplossingsgerichte benadering wordt de cliënt gezien als expert van zijn eigen leven. De begeleiders spelen een rol bij het realiseren van zijn wensen en het halen van zijn doelen, vooral door het helpen vinden van passende oplossingen. In het boek staat een overzicht van de belangrijkste verschillen tussen probleemgericht en oplossingsgericht werken en beschrijvingen van mogelijkheden om in relatie te blijven met de cliënt. Daarnaast wordt ingegaan op vaardigheden en hulpmiddelen die nodig zijn om de cliënt zichzelf als onderdeel te beschouwen van de oplossing van zijn problemen. Begeleiders die op deze manier cliënten willen bejegenen, vinden ook veel praktijkvoorbeelden.
Concrete suggesties in de vorm van sleutels moeten leiden tot succes bij het krijgen van toegang tot de cliënt, ook in lastige situaties.
Genre: Handreiking
Onderwerp: Oplossingsgericht werken met mensen met een verstandelijke beperking
Doelgroep: Begeleiders die cliënten oplossingsgericht willen bejegenen
+ of - + toepasbaar in praktijk - sommige sleutels liggen erg voor de hand
Deze recensie is geschreven door Lia Bruin.
De drie auteurs, respectievelijk sodoloog, orthopedagoog en leerling begeleider verbonden aan een adviesbureau, hebben de ervaringen met deze therapie te boek gesteld nadat zij medewerkers van een grote instelling voor mensen met verstandelijke beperkingen getraind en gecoacht hebben.
Het is een aanpak die begeleiders kunnen leren om met een - personen en groepen - respecterende bejegening verstandelijk gehandicapten te stimuleren zelf uit een probleemsituatie zoals een conflict, uitsluiting, pestgedrag etc. te komen.
Niet het probleem staat centraal, maar de versterking van het zelfbeeld, de inzet en het inzicht in de mogelijkheden van de dient zelf. Door de heldere uitleg, goede opbouwen praktische voorbeelden is de strategie breed toe te passen door dientondersteuners, ouders en leerkrachten van het VSO.
Wel zal het taalgebruik op individueel niveau aangepast moeten worden bij abstracte begrippen als `waar sta jij nu in dit proces`. De informatieve uitgave in AS-formaat leest prettig en heeft een eenvoudige functionele vormgeving.
Deze recensie is geschreven door Mieke Starmans-van Haren.
