Paradoxaal coachen
Hoe je tegenstellingen tot kracht maakt in leven, werk en teams
Paradoxaal coachen biedt een uitgesproken bevrijdend perspectief, omdat het mensen niet in beperkende hokjes plaatst, maar juist hun gelaagdheid en complexiteit erkent en eert.
Van spanningsveld naar spelen met polariteiten
Controle houden of loslaten? Harmonie of confrontatie? Vlinderen of focussen? Het effectief kunnen omgaan met spanningsvelden is een van de belangrijkste uitdagingen van deze tijd. Als coach word je vaak geconfronteerd met mensen met hartverscheurende dilemma’s zoals keuzestress, schijnbaar onverzoenbare doelen, niet aangeboorde talenten of belemmerende overtuigingen. Als coach, leidinggevende, procesbegeleider, adviseur of HR-professional zie je vaak teams vastlopen in ‘lastige’ verschillen in visie, aanpak en belangen.
Maakt tegenstellingen tot kracht
Hoe help je jouw coachees hiermee om te gaan? Het antwoord ligt niet in het versimpelen of het zoeken naar een compromis, maar juist in het erkennen, omarmen en verbinden van beide kanten. Paradoxaal coachen is een unieke methodiek die jou als coach of procesbegeleider in staat stelt om individuen en teams te leren ‘spelen’ met tegenstellingen. Het reikt een nieuwe bril aan om naar de complexe dynamiek in mensen en teams te kijken, zelfs naar vraagstukken die voorheen rechttoe-rechtaan leken te zijn.
Dit boek biedt niet alleen stevige denkkaders, maar is ook een echt doe-boek met onmiddellijk inzetbare tools en oefeningen.
Inhoudsopgave
Voorwoord
Voorwoord: van beide kanten
De kant van Silvia
De kant van Ivo
Practice what you preach
Twee stijlen, één boek
Inleiding: waarom paradoxaal coachen belangrijk is
Waarom er vandaag zoveel spanningen zijn
Nood aan een verbindend perspectief
Van de wereld naar de coachpraktijk
En hoe zit het met jou als coach?
Voor iedereen in het bijzonder
Sleutels van dit boek
1 De paradoxale visie
1.1 Een wereld vol paradoxen
1.2 Begripsverheldering: dilemma, polariteit, paradox et les autres
1.3 Een paradoxaal mensbeeld: we zijn een vat vol tegenstellingen
1.4 De basisprincipes van paradoxaal meesterschap
2 Een-op-een paradoxaal coachen: van spanningsveld naar spelen met polariteiten
2.1 Wat is paradoxaal coachen?
2.2 Op verschillende niveaus met polariteiten werken
2.3 Welke fasen doorloop je met jouw coachee?
2.4 Paradoxaal coachen stap voor stap
2.5 Paradoxaal coachen in de praktijk: casus eigen baas of in loondienst?
2.6 Hoe houd je balans als het systeem niet meewerkt?
3 Verdiepende vaardigheden
3.1 Toelaten
3.2 Omgaan met schaduw
3.3 Onbekende kanten verkennen met triggers en ankers
3.4 Het coachen van overgangsprocessen
3.5 Spelen met paradoxen in je interventies
3.6 Paradoxaal competent worden
4 Paradoxale talent- en competentieontwikkeling
4.1 Waarom paradoxale talentontwikkeling?
4.2 Begrippenkader
4.3 Uit de praktijk gegrepen
4.4 Mijn coachee heeft een dubbeltalent
4.5 Mijn coachee heeft geen dubbeltalent én een gebrekkige verbinding met de tegenpool
4.6 Mijn coachee heeft een blinde vlek
4.7 Hoe kun je als organisatie paradoxale talentontwikkeling faciliteren?
5 Teams en relaties begeleiden vanuit paradoxaal perspectief
5.1 Polariteiten in teams en relaties
5.2 De paradoxenzandloper voor teams en relaties
5.3 Setting the scene
5.4 Van spanningsvelden naar doel (stappen 1 t/m 4)
5.5 De kracht van beide kanten exploreren (stap 5)
5.6 Bewust schakelen vanuit een gemeenschappelijk doel (stap 6)
5.7 Naar complementariteit en een nieuwe mixcultuur (stap 7)
5.8 Paradoxaal competent als team met alle polariteiten (stap 8)
Nawoord in het park
Bijlage: lijst met veelvoorkomende polariteiten
Bij paradoxen denk ik altijd meteen aan het plaatje van de konijn/eend. De auteurs hebben ook zo’n konijneend van een boek gemaakt. Tegelijk een goede inleiding in de theorie over paradoxen, en over het praktische doen ermee. Tegelijk over coaching van de ander, maar juist ook over hoe je als individu weerbaar kunt handelen in een paradoxale maatschappij. Het benoemt hoe veel tegenstellingen een gemeenschappelijke bron hebben, en toont de kracht die erin zit om daartoe door te dringen. Het zet je aan het denken, en het zet je aan het werk.
De persoonlijke stukjes raakten me daarbij het meest. Voor het grooste deel volgt het boek het format van een leerboek: het is weloverwogen, logisch opgebouwd en goed theoretisch onderbouwd. Die cognitieve basis is zinvol en waardevol. En juist waar je uit dit format stapt en de ervaring van paradoxen heel aanraakbaar maakt, merkte ik dat ik extra veel plezier kreeg in het lezen. Dat blijft dan ook achteraf het beste hangen.
Kortom: echt een aanrader, voor iedereen met de ambitie om beter om te gaan met de onvermijdelijke paradoxen in de relatie met zichzelf en met de ander. - Anton van de Vloet, afdelingshoofd organisatie-advies van de gemeente Amsterdam
Paradoxaal coachen is een feest van herkenning. Het geeft een verfrissende kijk op hoe het óók kan. In een maatschappij waarin hyperfocus en specialisme het ideaal lijken te zijn, laten de auteurs zien dat het tegenovergestelde net zo waar is. Met uitdagende vragen en goede stappenplannen word je als lezer meegenomen in de wereld van tegenstellingen. Het boek leert je hoe deze tot een kracht te maken. De paradoxale mensvisie erkent dat je verschillende personen onder één dak bent en dat je ze allemaal nodig hebt.
Het boek is geschreven voor iedereen, maar in het bijzonder voor multipotentials, buitenbeentjes en verbinders. Als rasechte multipotential was ik me altijd bewust van het vat vol tegenstrijdigheden dat in mij huist. Dit boek biedt hiervoor kleurrijke en creatieve oplossingen. Paradoxaal coachen biedt de coach toegevoegde waarde en de materie is makkelijk te integreren in je werkwijze. Verrijkend en avontuurlijk voor zowel coach als coachee. - Vanessa van Herrewaarden, Succescoach voor vrouwen en communicatieadviseur. Bron: Coachlink Magazine 13, juni 2020
De spanningsvelden die in dit boek besproken worden, zijn heel herkenbaar. We hebben ze allemaal, maar hoe maak je hier op een goede manier gebruik van? De schrijvers geven ieder op hun eigen manier weer hoe je om kunt gaan met de paradoxen in je leven. Ze geven voorbeelden om te gebruiken bij een-op-eencoaching, maar ook voor het werken met spanningsvelden bij teams. Paradoxaal coachen is een praktisch boek met veel herkenbare situaties en duidelijke tips.
Ik ga in de praktijk zeker gebruikmaken van de ‘gouden driehoek’ en de ‘zelfreflectielijst’, die als aanvulling op het boek te downloaden zijn. Ook een aantal oefeningen voor het paradoxaal coachen van teams vind ik interessant. Niet alle onderwerpen spreken mij aan, maar er is genoeg dat ik kan gebruiken. Ik ben mijn paradoxale spier al aan het oefenen. - Joke Roelfsema, Rouwcoach en eigenaar van RoelfsemaRouwcoaching.nl. Bron: Coachlink Magazine 13, juni 2020
Dit boek is een feest voor een dogmatisch antidogmatische paradoxale denker als ik. Paradoxen, dilemma’s, tegenstellingen en polariteiten … Wijzelf, onze organisaties en de maatschappij zitten er vol mee. Dat hoeft geen probleem te zijn, als je ze maar onderzoekt. ‘Niets is zo effectief om extremisme aan te wakkeren als alleen de verschijningsvorm te bestrijden en je niet af te vragen welke behoeften hieronder liggen’, schrijven de auteurs.
Het gaat er om zó te leven met polariteiten dat ze een lekker spanningsveld bieden dat niet schadelijk is, maar juist groeizaam. De gestructureerde uitleg, gedetailleerde beschrijvingen en oefeningen in het boek maken de theorie toepasbaar. Het boek komt zeker op de literatuurlijst van mijn training ‘Coachen vanuit zes houdingen’. Het maakt namelijk expliciet wat ik veelal impliciet overdraag. Het is perfecte voeding voor de uitdagende houding, vanwaaruit een coach paradoxale en provocatieve interventies pleegt. - Karen Walthuis, Trainer en coach voor coaches, teams en coachende leiders. Bron: Coachlink Magazine 13, juni 2020
