Houston, we've got a problem
Leiderschapslessen uit films
Houston, we’ve got a problem is het eerste boek waarin films, documentaires en series worden ingezet om de ontwikkeling van leiderschap te versterken. Films kunnen leiders en hun teams een prachtige, soms confronterende spiegel voorhouden.
Een succesvolle mislukking
‘Houston, we’ve got a problem’ is een uitspraak uit de film Apollo 13. De film over deze ruimtemissie toont het teamwork en het uitstekende leiderschap van commandant Jim Lovell. De missie wordt beschouwd als een ‘succesvolle mislukking’. Een mislukking omdat het primaire doel – landen op de maan – niet werd gehaald. De missie was succesvol omdat er fenomenaal teamwork ten grondslag lag aan het redden van de crew. De film die over deze missie werd gemaakt, laat een nauwgezette reconstructie zien van de rampvlucht, het teamwork en het leiderschap van commandant Jim Lovell.
Leiderschapslessen uit vijftig films
Films, documentaires en series bieden vele ervaringen en inzichten die de ontwikkeling van leiderschap kunnen versterken. Het zijn bijzonder krachtige middelen om leiders op een toegankelijke en tegelijkertijd indringende manier te confronteren met hun rolmodellen. Ze inspireren en geven veel gespreksstof over wat effectief leiderschap en teamwork is en wat juist niet. In het boek Houston, we’ve got a problem worden vijftig verschillende films besproken, aangevuld met praktische handreikingen voor leiders om lessen uit films te halen door middel van kijktips en reflectievragen. Bij elke filmbespreking wordt de relevantie van de film vanuit het perspectief van leiderschap aangegeven en aangevuld met een leiderschapsmodel of psychologische inzichten.
Wat kunnen we van films leren?
Aan de hand van vele films en zeven thema’s passeert in Houston, we’ve got a problem een keur aan leiders de revue. Centraal staat steeds de vraag wat we van deze rolmodellen kunnen leren voor de managementpraktijk. Na het kijken van de film Dead Poets Society kun je bijvoorbeeld de vraag stellen in hoeverre er zicht is op meewerkende en tegenwerkende krachten in een organisatie. Das Leben der Anderen zet aan het denken over de vraag wanneer loyaliteit tegenover de organisatie in strijd is met iemands eigen normen en waarden. En in hoeverre teamleden verschillende visies mogen hebben, is een vraag die gesteld kan worden na het zien van de Scandinavische film Jagten.
Voor wie?
Dit boek is primair bestemd voor managers. Niet alleen de doorgewinterde types, maar juist ook de jonge, onervarenere leidinggevenden zullen zich kunnen herkennen in de films en series die hier worden besproken. Een deel ervan hebben zij ongetwijfeld al gezien, maar niet per se vanuit dit perspectief. Maar uiteraard is het ook interessant voor medewerkers, die aan de hand van dit boek een beter beeld krijgen van er zich op de werkvloer afspeelt.
Meer over het boek bekijk je in de Bookchat met Rozemarijn Dols.
Inleiding
1 Leiderschap, licht en donker charisma
2 Strategisch en principieel leiderschap
3 Teamleiderschap
4 Wankelend leiderschap
5 Leiderschap en het hanteren van irrationele groepsprocessen
6 Coachend leiderschap
7 Leiderschap en de betekenis van werk
Dankwoord
Lijst van besproken films
Er zijn van die boeken waarvan je niet begrijpt waarom ze geen succes zijn geworden. Of nóg geen succes natuurlijk. Houston, we’ve got a problem, leiderschapslessen uit films‘, is daar één van. Auteur Rozemarijn Dols bespreekt bijna 50 films om hier leiderschapslessen uit te trekken waar we direct mee aan de slag kunnen. Boeken over films en management, ik ken velen die een poging hebben gewaagd. Zelden komen de ideeën hieromtrent tot volle wasdom. En de enkele die publicatie wel haalt, lijdt vaak aan een belangrijk euvel. Die mist altijd de favoriete film van de lezer. Door op een andere manier naar het boek te kijken werd het interessant leesvoer en in mijn ogen een prima consumeerbare én bruikbare publicatie.
Een ding is zeker. Rozemarijn Dols is een film-aficionado. Ik twijfel er niet aan of zij zit op een maandagavond in een obscuur filmhuis naar een film uit Iran of Chili te kijken, herkent iets en dwaalt in gedachten af naar een coachingsgesprek, een adviesopdracht of andere klus. Precies datgene waarvoor films bedoeld zijn. Wegdromen, reflecteren, leren, ontspannen, geïnspireerd raken.
De gedachte een boek te schrijven over films en management-vraagstukken is niet nieuw, net zo min als het gebruik van films in trainings- of coachingstrajecten. Denk maar aan de trainingfilms van John Cleese uit de jaren zeventig. En er zijn zelfs docenten die stellen dat het kijken naar specifieke films meer inzicht biedt in management en managersgedrag dan alle leiderschapscursussen bij elkaar opgeteld. Zo sprak ik in februari sprak ik nog tijdens het Corporate Bodies filmfestival in Den Haag, een festival met precies die gedachte als uitgangspunt.
Helemaal nieuw is het idee om films aan managementvraagstukken (en v.v.) te koppelen niet. In 2008 verscheen bijvoorbeeld al ‘101 filmfragmenten, voor opleiding, training en onderwijs’ van Becky Pike Pluth. Dat was toentertijd een enigszins teleurstellende ervaring, mede omdat het boek eerder handig in elkaar was gezet dan de essentie wist te raken. Een typisch Amerikaans product, met vrijwel alleen Amerikaanse films als achtergrond. Ik vind boeken over films en management nog steeds een geweldig idee, maar ja, de uitvoering. Dat bleef in mijn ogen lastig.
Dols heeft met Houston echter een prima publicatie afgeleverd. Eenvoudig heeft ze het zichzelf daarbij niet gemaakt. Dat begint al bij de selectie van de films. Kent u films als Kamaré, L’adversaire, Celda 211 of Killer Slope? Nee? Join the club. Dols wel. Aan de andere kant ontbreken films van voor 1979 geheel. Geen usual suspects als Modern Times, The Godfather of Silkwood dus. Films van buiten Noord-Amerika en Europa (de rijke Italiaanse filmtraditie is blijkbaar niet aan Dols besteed) komen er daarnaast opvallend bekaaid van af. Het is het euvel van elk boek in dit genre, de favoriete films van de lezer staan er zelden in.
Haar boek is superieur aan de eerder genoemde Amerikaanse publicatie, maar vergt enig inlevingsvermogen van de lezer. Leuk en goed om over een film te lezen die je niet kent, maar ja, waar heeft Dols het dan over? Toen bedacht ik mij dat dit een denkfout was. Keer het om. Begin bij de opsomming van de opgenomen films in het boek, download de film of ga naar de laatst overgebleven videotheek en huur Ressources humaines. Of Das Experiment. Of The Imitation Game. Laat je inspireren en verrassen door een van de film(s) en pak dan DAN Houston We’ve Got A Problem erbij. Ja. Dan is het boek briljant. Niet andersom.
Dols is erudiet, schrijft goed en heeft de lezer veel te bieden in de 174 pagina’s die het boek telt. Op naar de videotheek, op naar de boekhandel, op naar genieten van films én managementliteratuur.
Score uit 5: ♣♣♣♣
